Sylwetka to nie wszystko
Mogłoby się wydawać, że większość Polaków aktywnie uprawiających sport koncentruje się na poprawie atrakcyjności sylwetki. Rzeczywistość wygląda jednak inaczej. Z badania „MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja. Jak (nie) ćwiczą Polacy?” wynika, że dbałość o wygląd i atrakcyjną sylwetkę motywuje do aktywności fizycznej jedynie 21% Polaków. Co ciekawe, motywacja ta maleje wraz z wiekiem – szczególnie wyraźnie spada wśród osób w wieku 30-39 lat oraz w starszych grupach wiekowych.
Z badania wynika także, że 27% aktywnych fizycznie Polaków ćwiczy dla poprawy nastroju, a dla 44% źródłem motywacji jest przyjemność i relaks. Rośnie także zainteresowanie profilaktyką zdrowotną – stanowi ona motywację dla 42% z nas, natomiast 8% badanych ćwiczy, ponieważ wynika to z bezpośredniego zalecenia lekarza.
Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna
By jeszcze lepiej zrozumieć motywację, którą się kierujemy, rozpoczynając aktywność fizyczną, warto wspomnieć o jej dwóch rodzajach. Motywacja wewnętrzna wynika z naszych osobistych przekonań i celów. To ta, która sprawia, że „po prostu nam się chce” – trenujemy, ponieważ czerpiemy przyjemność z danej aktywności, interesujemy się nią lub czerpiemy satysfakcję ze zdobywanych umiejętności i osiąganych rezultatów. Motywacja wewnętrzna jest szczególnie silna, ponieważ pozwala nam działać z własnej inicjatywy, bez poczucia zmuszania się do wysiłku fizycznego.
Motywacja zewnętrzna z kolei polega na angażowaniu się w aktywność fizyczną z myślą o zewnętrznych korzyściach, takich jak uznanie innych, medale zdobywane w zawodach, polubienia w mediach społecznościowych lub też uniknięcie negatywnych konsekwencji braku takiej aktywności. W tym przypadku motywują nas nie wewnętrzne pragnienia, lecz bodźce z zewnątrz.
Badania psychologiczne dotyczące związków między wyglądem, zdrowiem a motywacją wykazały, że motywacja zdrowotna i sprawnościowa jest silniejsza, pozytywna i bardziej szczera niż ta związana z wyglądem sylwetki. Osoby ćwiczące dla zdrowia wykazywały wyższy poziom samoakceptacji i zadowolenia z siebie niż te, dla których głównym celem było poprawienie wyglądu.
Choć te obserwacje pochodzą sprzed pandemii COVID-19, to zmieniające się okoliczności związane z izolacją w tym czasie, mogły dodatkowo wzmocnić ten sposób postrzegania aktywności fizycznej. Dbałość o zdrowie i dobrostan psychiczny nadszarpnięty w okresie lockdownu stały się ważniejsze niż zewnętrzne kanony urody. W rezultacie rośnie motywacja do aktywności – chcemy trenować więcej, ale nie tylko po to, by spełniać społeczne oczekiwania.
Co daje nam aktywność na co dzień?
Choć o korzyściach z regularnej aktywności fizycznej mówi się dużo, my chcemy skupić się na kwestiach niezwykle istotnych z codziennej perspektywy. Oto przykłady, w jaki sposób aktywność fizyczna może wpłynąć na nasze życie każdego dnia:
- Zmniejszenie stresu i poprawa nastroju – wystarczy kilka minut aktywności fizycznej, by poczuć przypływ energii i poprawę nastroju. Regularne ćwiczenia redukują stres zarówno na poziomie neurochemicznym (poprzez hormony), jak i behawioralnym (poprzez zwiększenie pewności siebie, poziomu energii, zadowolenia z życia).
- Skuteczniejszy relaks i wypoczynek – aktywność fizyczna, uwzględniająca również odpoczynek, sprzyja prawidłowej regeneracji organizmu. Regularne treningi mają także korzystny wpływ na jakość naszego snu. Według danych z raportu „MultiSport Index 2023: Nowy wymiar aktywności” ponad 50% Polaków uważa, że aktywność fizyczna i spacery sprawdzają się lepiej niż bierne formy wypoczynku.
- Większa efektywność w pracy – osoby podejmujące aktywność fizyczną wykazują większe zaangażowanie, sprawność intelektualną i odporność na stres, co pozytywnie wpływa na ich produktywność i satysfakcję z pracy.
- Lepsza odporność – nawet umiarkowana aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko infekcji aż o 43%. Dodatkowo, zrównoważony rozwój układu mięśniowo-szkieletowego zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia urazów, kontuzji oraz dolegliwości i schorzeń układu ruchu.
Przeczytaj: Ruch a odporność – jak ćwiczyć, by chorować rzadziej?
Mniej oczywiste motywacje
Oprócz powszechnie znanych powodów, dla których podejmujemy aktywność fizyczną, istnieje szereg mniej oczywistych, ale równie ważnych motywacji. Oto kilka z nich, które mogą zachęcić do regularnych ćwiczeń:
- Sposób na spędzanie wolnego czasu – 36% aktywnych Polaków ćwiczy w weekendy i podczas urlopów („MultiSport Index 2023”). Dla wielu osób aktywność fizyczna jest więc dobrym sposobem na nudę i stanowi atrakcyjną alternatywę dla biernego wypoczynku.
- Ciekawość nowych doświadczeń – aktywność fizyczna to nie tylko wysiłek, ale także możliwość poznawania nowych dyscyplin sportowych. Każda z nich przynosi ze sobą interesujące informacje i doświadczenia. Ćwicząc, uczymy się wielu cennych rzeczy o sobie, innych i otaczającym nas świecie.
- Zmiana stylu życia – choć badania naukowe nie dają jednoznacznych odpowiedzi, czy aktywność fizyczna pomaga ograniczyć korzystanie z używek, wiele osób wskazuje, że tak jest. Regularne ćwiczenia mogą pomóc w walce z nałogami, takimi jak np. palenie papierosów – nawet jeśli nie gwarantują automatycznie sukcesu, warto spróbować!
- Dostępność sportu (i sprzętu) – dla wielu z nas sama możliwość skorzystania z siłowni lub klubu fitness jest wystarczającym motywatorem do tego, by zacząć ćwiczyć. Łatwy dostęp do obiektów sportowych niweluje bariery związane z koniecznością poświęcania czasu na dojazdy.
- Zmiana diety – aktywność fizyczna często idzie w parze ze zmianą jadłospisu. Odpowiednio dopasowany plan żywieniowy jest niezwykle istotny, ale rzadziej wspomina się o tym, że aktywni mogą jeść więcej. Większy wydatek energetyczny pozwala cieszyć się przyjemnością jedzenia i uniknąć negatywnych konsekwencji – oczywiście, w granicach zdrowego rozsądku.
- Aktywność w sezonie zimowym – dla wielu osób zima oznacza znaczne ograniczenie aktywności na świeżym powietrzu. Karta MultiSport, dostępna również w aplikacji, umożliwia utrzymanie formy dzięki ćwiczeniom pod dachem. Zajęcia, takie jak indoor cycling, cross-training, joga czy zumba to tylko niektóre z dostępnych opcji, a na miłośników sportów zimowych czekają także lodowiska.
- Dostęp do nowych form aktywności i wypoczynku – karta MultiSport pozwala korzystać z nowatorskich form aktywności i regeneracji, takich jak symulator golfa, symulator narciarski, treningi z wykorzystaniem elektrostymulacji (EMS) lub podciśnienia (bieżnia Vacu Well), sauny oraz groty solne. Wszystkie dostępne obiekty i aktywności znajdziesz w naszej wyszkiwarce.
Zmień myślenie – czas na Twój ruch!
Przedstawione dane wskazują, że jesteśmy świadkami wielkiej zmiany w podejściu do szeroko rozumianej aktywności fizycznej. Zamiast skupiać się na popkulturowych wzorcach piękna, coraz częściej stawiamy na profilaktykę zdrowotną oraz codzienny dobrostan fizyczny i psychiczny.
Pozwala to sądzić, że aktywność fizyczna będzie stawać się coraz bardziej integralną częścią naszej codzienności. Rośnie świadomość jej znaczenia, dlatego coraz większą popularność zyskują także spontaniczne aktywności codzienne (NEAT), jak i zajęcia skoncentrowane na poprawie dobrostanu psychofizycznego – joga, medytacja, masaże i zabiegi relaksacyjne.
Czas na trwałą zmianę myślenia o aktywności fizycznej. Niezależnie od tego, co nas motywuje, każda forma aktywności jest dobra, a każda minuta ruchu lepsza niż stagnacja!
Bibliografia:
- MultiSport Index 2023: Nowy wymiar aktywności, Raport Benefit Systems z badania Minds&Roses, 2023.
- MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja. Jak (nie) ćwiczą Polacy?, Raport Benefit Systems z badania Minds&Roses, 2024.
- Eather N., Wade L., Pankowiak A., Eime R., The impact of sports participation on mental health and social outcomes in adults: a systematic review and the ‘Mental Health through Sport’ conceptual model, Systematic Reviews, 2023.
- Childs E., de Wit H., Regular exercise is associated with emotional resilience to acute stress in healthy adults, Frontiers in Physiology, 2014.
- Zhang Z., Chen W., A Systematic Review of the Relationship Between Physical Activity and Happiness, Journal of Happiness Studies, 2018.
- Alnawwar M. A., Alraddadi M. I., R. Algethmi A. i inni, The Effect of Physical Activity on Sleep Quality and Sleep Disorder: A Systematic Review, Cureus, 2023.
- Gasiul H., Teorie emocji i motywacji, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa, 2007.
- Jiotsa B., Naccache B., Rocher B. i inni, Social Media Use and Body Image Disorders: Association between Frequency of Comparing One's Own Physical Appearance to That of People Being Followed on Social Media and Body Dissatisfaction and Drive for Thinness, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2021.
- Earl S. R., Global and appearance-contingent self-esteem: Associations with health and attractiveness exercise reasons, Psychology of Sport and Exercise, 2023.
- https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/exercising-to-relax
- https://hbr.org/2023/05/to-improve-your-work-performance-get-some-exercise
- https://hms.harvard.edu/news/some-benefits-exercise-stem-immune-system
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1469029211001750
- https://www.asics.com/us/en-us/mk/smsb-state-of-mind-index-global-results
