Deska SUP – krótko o sporcie i historii
SUP to skrót od stand-up paddleboarding lub krócej – stand-up paddle. W obu przypadkach chodzi o sport wodny polegający na poruszaniu się na desce napędzanej przy pomocy wiosła (pagaja). Wykorzystanie wiosła sprawia, że wiosłowanie na desce SUP odbywa się w pozycji stojącej. Pływać można po dowolnym akwenie – to najważniejsza różnica między SUP a surfingiem, przekładająca się na szeroką dostępność i rosnącą popularność stand-up paddle.
Choć niektóre źródła twierdzą, że historia SUP wywodzi się z czasów starożytnych, to według większości z nich początki SUP sięgają lat 40. XX wieku. Wiosła przydawały się surferom z Hawajów w różnych sytuacjach – pomagały w trenowaniu turystów, umożliwiały robienie zdjęć i wypływanie na fale najstarszym zawodnikom. W latach 90. SUP stał się pełnoprawnym sportem dzięki Lairdowi Hamiltonowi, jednej z największych ikon surfingu na świecie. W XXI wieku stand-up paddle spopularyzował się jako sport, a także jako forma turystyki i rekreacji.
Jaki sprzęt jest potrzebny?
Podstawą jest oczywiście deska, czyli paddleboard. Przypomina deskę surfingową, ale jest od niej grubsza, i mierzy od 300 do 370 cm. Krótsze i szersze deski używane są do spokojniejszego surfingu i turystyki, podczas gdy dłuższe i węższe są projektowane są z myślą o zaawansowanych surferach. Rozmiary i wyporność deski dobiera się do wzrostu i wagi ciała użytkownika. Dwa najważniejsze rodzaje desek SUP to:
- Deski miękkie (pompowane) – zbudowane z laminatu PCV. Po napompowaniu do odpowiedniego ciśnienia miękkie są tylko z nazwy – wyglądają i zachowują się jak deski twarde, zachowując odpowiedni kształt i właściwości. Podstawowa zaleta deski miękkiej to jej poręczność – po odpompowaniu powietrza z łatwością można ją zwinąć i przetransportować bez konieczności korzystania ze specjalnego transportu czy bagażnika samochodowego. Główne wady to nieco większe opory ruchu i nieco mniejsza stabilność, ponieważ deski miękkie są nieco bardziej podatne na znoszenie niż te twarde.
- Deski twarde (sztywne) – podobnie jak klasyczne deski surfingowe wykonane są z różnych materiałów. Najpopularniejsze mają rdzeń z pianki EPS powleczony włóknem szklanym i żywicą epoksydową, ale istnieją też modele kompozytowe, carbonowe lub wykonane z lekkiego drewna. Sztywne paddleboardy są szybsze i stabilniejsze niż deski miękkie, łatwiej pływa się na nich po bardziej wymagających akwenach. Zajmują jednak sporo miejsca i bywają uciążliwe w transporcie.
Istnieje wiele rodzajów desek SUP projektowanych z myślą o specyficznych rodzajach aktywności. Najbardziej wszechstronne są paddleboardy allroundowe, przeznaczone do szeroko pojętej turystyki i rekreacji. Z kolei deski typu touring przeznaczone są do dłuższej turystyki i przystosowane do przewozu bagażu. Wersje race/sport są mniej stabilne, ale szybsze i zwrotniejsze. Wersje river i wave sprawdzą się, odpowiednio, na rwących rzekach i falach. Do windSUPów można zamontować żagiel i uprawiać na nich windsurfing. Z kolei odmiana team to wielkie deski/tratwy o wysokiej wyporności, na których pływać może kilka osób jednocześnie. Jest z czego wybierać!
Drugi kluczowy element to wiosło zwane także pagajem. Wykonane jest z aluminium, kompozytów lub włókna węglowego i jest dobierane do wzrostu, zasięgu rąk, a także stylu pływania użytkownika. Zwykle posiada jedno pióro przymocowane pod pewnym kątem do trzonka. Podczas pływania pióro skierowane jest przodem do kierunku ruchu.
Należy także wspomnieć o smyczy (leash) łączącej deskę SUP z ciałem użytkownika. Element ten zapobiega odpłynięciu deski w razie upadku i jest jednym z podstawowych środków bezpieczeństwa w tym sporcie. Drugim jest kamizelka ratunkowa, którą zawsze należy mieć na sobie podczas pływania na dowolnym akwenie.
SUP – jak wpływa na formę?
SUP angażuje wiele grup mięśniowych podczas długiej sesji treningowej od (na ogół) niskiej do umiarkowanej intensywności. Łączy elementy siłowe, wytrzymałościowe i pracę nad równowagą i stabilizacją ciała. Pływając na paddleboardzie, możemy spalić sporo kalorii nie obciążając specjalnie stawów i nie ryzykując kontuzji typowych dla treningów HIIT. SUP to dobry sposób na poprawę ogólnej sprawności fizycznej i koordynacji ruchowej, a także doskonały sposób na relaks – pływanie po spokojnym akwenie wycisza i redukuje stres.
SUP to także platforma dla różnych rodzajów aktywnej rekreacji – na desce wiosłowej można uprawiać yogę, łowić ryby, brać udział w spływach i uprawiać różne rodzaje bliższej lub dalszej turystyki. Ogranicza nas w zasadzie tylko dostępność akwenu.
Porady dla początkujących
Na koniec kilka porad dla osób, które chciałyby spróbować pływania na paddleboardzie:
- Nie kupuj – wypożycz! Zanim wydasz oszczędności na wymarzoną deskę wyścigową i carbonowe wiosło, wybierz się nad najbliższy akwen rekreacyjny i skorzystaj z usług wypożyczalni. Przymierz się do sprzętu, wypróbuj go na wodzie, a oszczędzisz sobie wielu kosztownych prób i błędów. Jeśli przekonasz się do tego, że SUP jest dla Ciebie, a pomysł na styl pływania nabierze realnych kształtów, będziesz wiedzieć, co robić dalej.
- Zaczynaj powoli. Zanim wpadniesz na pomysł spływu rwącą rzeką lub ostrej jazdy po falach, zadbaj o naukę podstaw. Oswój się z deską, wiosłem i wodą na stojącym akwenie w możliwie cichych i spokojnych warunkach pogodowych. Jeśli pogoda się pogarsza, lepiej zejdź na ląd. Przy okazji, powtórz podstawy pływania – przydadzą Ci się prędzej, niż myślisz.
- Nie pływaj bez smyczy. Jeśli zdarzy Ci się upadek (a zdarzy się na pewno), ten niepozorny element to jedyna rzecz, która łączy Cię z deską odpływającą pośród fal albo w kierunku innych użytkowników akwenu. Tak, tych na skuterach wodnych też.
- Kamizelka jest dla wszystkich – początkujących, średnio zaawansowanych i profesjonalistów. Bez względu na to, jak dobrze umiesz pływać, kamizelka ratunkowa może uratować Ci życie w razie nieprzewidzianej sytuacji. NIGDY nie wypływaj bez niej.
- Nowych rzeczy warto próbować w towarzystwie. Nie chodzi o to, że do rozpoczęcia przygody z SUP koniecznie potrzebujesz zaprzyjaźnionej ekipy pasjonatów SUP, ale o to, by unikać sytuacji, w której płyniesz samotnie, po nieznanym, otwartym akwenie. Dobrze, gdy w razie potrzeby w pobliżu znajdzie się dodatkowa para oczu i rąk. Poza tym zawsze fajnie poznawać nowych ludzi!
Życzymy SUPer zabawy!
Bibliografia:
- Schram B. L., Hing W. A., Climstein M., Furness J. W., A Performance Analysis of a Stand-Up Paddle Board Marathon Race, Journal of Strength and Conditioning Research, 2017.
- Schram B. L., Hing W. A., Climstein M.,The physiological, musculoskeletal and psychological effects of stand up paddle boarding, BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, 2016.
- https://www.wioslujcie.pl/
- https://www.supworldmag.com/the-history-of-stand-up-paddling/, dostęp: 26.06.2024.
