Dlaczego warto jeść kiszonki?
Powodów jest całe mnóstwo. Są lekkostrawne, mają mało kalorii, są bogate w witaminy (głównie C, B1, B2) [1] i związki mineralne. Wpływają pozytywnie na odporność organizmu, wspierają regulację ciśnienia krwi i wykazują działanie antyoksydacyjne [2].
Jak dowodzą badania naukowe, kiszone produkty (a także ich sok) mają właściwości detoksykujące wątrobę i nerki. Mogą działać przeciwnowotworowo i przeciwmiażdżycowo. Kiszonki mają również bardzo pozytywny wpływ na zdrowie jelit. W jednym z badań sprawdzono wpływ kiszonej kapusty, zawierającej żywe bakterie kwasu mlekowego (LAB), na objawy żołądkowo-jelitowe i mikroflorę u 58 pacjentów z zespołem jelita drażliwego. U wszystkich zaobserwowano redukcję objawów choroby i lepsze samopoczucie [3].
Przeczytaj też: „Dieta na jelita czy dla zdrowych jelit – która lepsza dla sportowców?”.
Regularne spożywanie kiszonek ma szansę zmniejszyć poziom złego cholesterolu, a także zadziałać przeciwbakteryjnie oraz przeciwutleniająco (zwłaszcza, jeżeli wykorzystasz w przepisie czosnek). Kiszonki są więc doskonałym źródłem zdrowych wartości zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy brakuje świeżych warzyw i owoców.
Jak zrobić kiszonki?
Zanim przejdziemy do listy mniej oczywistych warzyw, które warto zakisić, przedstawiamy podstawowy, uniwersalny przepis na zalewę, a więc tzw. solankę.
Na 1 litr wody daj 2 płaskie łyżki soli. Co ważne: woda nie musi być przegotowana! Sól wybierz według własnych upodobań. Polecamy morską, kłodawską lub himalajską. 1 litr zalewy wystarczy na trzy litrowy słoik do kiszonek. W każdym przepisie składniki są podane mniej więcej na taką objętość. Możesz kisić warzywa w jednym dużym słoju lub trzech mniejszych, po 1 litrze każdy.
Zalewa powinna pokryć wszystkie składniki. Pamiętaj też, aby słoiki wcześniej dokładnie umyć i wyparzyć. Po włożeniu do nich zawartości na czas kiszenia szczelnie je zamknij, dzięki czemu ograniczysz ryzyko powstawania pleśni.
Kiszonki są gotowe do spożycia po około 5 dniach (trzymane w temperaturze pokojowej), ale można je pozostawić nawet na kilkanaście dni. Najważniejsze, aby zapewnić im wówczas chłodniejszą temperaturę (około 10 stopni). Później trzeba przechowywać je w lodówce lub w spiżarni.
Przepisy na kiszonki, które warto wypróbować!
Oto kilka propozycji, dzięki którym… całą zimę możesz kisić coś ciekawego!
1. Kiszony kalafior
Jest niskokaloryczny, ma niski indeks glikemiczny, sporo błonnika i witamin. Łatwo go kupić przez cały rok, więc najlepiej kisić go na bieżąco!
Składniki:
- świeży kalafior,
- 3-4 ząbki czosnku,
- 4 liście laurowe,
- łyżeczka nasion kolendry (w całości),
- 1/4 łyżki mielonej kurkumy,
- solanka wymieszana z kurkumą.
Kalafior podziel na małe różyczki. Na dno słoja włóż dodatki do zalewy, następnie kalafior. Całość zalej solanką, a słoik zakręć.
2. Kiszony czosnek
Skarbnica zdrowia, naturalny wzmacniacz odporności, bomba przeciwutleniaczy. Kiszony czosnek to idealny dodatek do kanapek i sosów na zimno!
Składniki:
- około 10-15 główek czosnku,
- 1 łyżeczka kolorowego pieprzu,
- 2-3 liście laurowe,
- 1-2 papryczki chili (świeże),
- 1 gałązka świeżego tymianku,
- solanka.
Czosnek podziel na ząbki i obierz. Możesz też ukisić całe główki! Na dno słoika (lub słoików) wrzuć wszystkie dodatki, a na nie połóż czosnek. Zalej solanką.
3. Kiszony seler
Jest zaskakująco pyszny. Kiedy raz go zrobisz, gwarantujemy, że częściej zaczniesz sięgać po ten przepis!
Składniki:
- 1-2 bulwy selera,
- kilka ząbków czosnku,
- duży kawałek imbiru,
- 1 łyżka ziaren kolendry,
- kilka liści laurowych i 5-6 kulek ziela angielskiego,
- solanka.
Seler obierz i pokrój w plastry o grubości około 2 cm. Na dno słoików wrzuć dodatki, a następnie poukładaj seler. Całość zalej solanką.
4. Kiszona cukinia
Cukinię kupisz przez cały rok, a to bogate w witaminy i jednocześnie niskokaloryczne warzywo może stać się kiszonką porównywalną do ogórków. Nada się na kanapki, jako dodatek do obiadu, składnik sosu tatarskiego lub surówki.
Składniki:
- 2-4 cukinie,
- 3-4 ząbki czosnku,
- ziele angielskie i liść laurowy (kilka sztuk),
- nieduży pęczek koperku,
- kawałek imbiru,
- solanka.
Cukinie umyj, odetnij końcówki, a następnie pokrój w ósemki. Na dno słoika wrzuć wszystkie dodatki, a następnie włóż przygotowaną wcześniej cukinię. Całość zalej i zakręć.
5. Kiszonka uniwersalna
Tak kolorowa, że przywiedzie na myśl lato! Tak naprawdę do słoika możesz włożyć każde warzywo, które zalega w lodówce. Najważniejsze, by było świeże i niezepsute.
Składniki w dowolnych proporcjach:
- różyczki świeżego brokułu,
- kalarepa,
- marchewka,
- biała i czerwona cebula,
- czerwona, żółta, zielona papryka,
- rzodkiewki (lub biała rzepa),
- seler naciowy,
- ząbki czosnku (lub cała główka),
- liść laurowy, ziele angielskie,
- kilka sztuk małych papryczek chili (opcjonalnie),
- solanka.
Składniki pokrój wedle uznania (cebule na ćwiartki, by się nie rozpadły). Wkładaj do słoika lub słoików na przemian, by uzyskać barwną kompozycję. Całość zalej solanką.
Co można ukisić?
Właściwie wszystko. Każde warzywo i owoc teoretycznie można poddać kiszeniu i fermentacji. Bardzo ważne, aby używać do tego procesu wyłącznie świeżych, nieuszkodzonych i zdrowych produktów. W przeciwnym razie w kiszonce może pojawić się groźna dla zdrowia pleśń. Jeżeli jednak szczelnie zakręcisz słoik, wszystko powinno się udać, a zrobienie kiszonki zajmie Ci parę chwil!
Ile kiszonek jeść na co dzień?
Najlepiej nie przekraczać 300 gram, mając na uwadze, że kiszonki zawierają sól. Co z wodą z kiszonek, a więc tak zwanym zakwasem? Nadaje się do picia (ma tyle samo wartości, co same kiszonki), ale znów - staraj się nie przekraczać 300 ml dziennie.
Na zdrowie!
…………
Źródła:
[1] Korus A, Bernaś E, Korus J. Health-Promoting Constituents and Selected Quality Parameters of Different Types of Kimchi: Fermented Plant Products. Int J Food Sci. 2021 Jul 21;2021:9925344. doi: 10.1155/2021/9925344. PMID: 34336996; PMCID: PMC8321756.
[2] Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego 2017 t. 72 nr 3, https://www.ibprs.pl/wp-content/uploads/2018/08/PNiTPRS-2017-nr-3-Rozdzial3.pdf.
[3] Dimidi E, Cox SR, Rossi M, Whelan K. Fermented Foods: Definitions and Characteristics, Impact on the Gut Microbiota and Effects on Gastrointestinal Health and Disease. Nutrients. 2019 Aug 5;11(8):1806. doi: 10.3390/nu11081806. PMID: 31387262; PMCID: PMC6723656.